Problems of translation in the Ukrainian translation of the Andrzej Pilipiuk's "Kroniki Jakuba Wedrowycza"

Literatury fantasy i science fiction mają w Polsce liczne grono zwolenników, stale powiększające się. O ogromnej popularności tych gatunków świadczą wysoka frekwencja na licznie organizowanych konwentach, takich jak Polcon czy Pyrkon, obfitość pozycji na rynku książkowym, istnienie wydawnictw specjalizujących się w literaturach fantasy i science fiction, żeby wspomnieć tylko o Fabryce Słów. Tacy pisarze jak Stanisław Lem czy Andrzej Sapkowski wymieniani są wśród największych i najważniejszych twórców w historii nurtu.Kiedy trzy lata temu ujrzałem w jednej z księgarń w Kijowie znajomą okładkę "Kronik Jakuba Wędrowycza", byłem ciekaw recepcji przygód egzorcysty-amatora, człowieka z pogranicza, wśród czytelników ukraińskich. W Polsce postać Jakuba stała się częścią popkultury. Andrzej Pilipiuk, pisząc proste zdania, ubarwione wtrętami rosyjskimi, ukraińskimi i dialektalnymi, stworzył cykl siedmiu tomów, dzięki któremu znalazł się pośród najpoczytniejszych polskich pisarzy fantasy. Po uświadomieniu sobie tego zrozumiałem, przed jak ważnym zadaniem stanęli tłumacze. Pamiętając o specyfice języka oryginału, musieli znaleźć metodę na oddanie komizmu w inny sposób. Chcąc rzetelnie sprawdzić efekty ich pracy, dokonałem analizy tekstów: wyjściowego i docelowego.W rozdziale pierwszym dokonuję rozróżnienia terminologicznego. Wciąż wynikają problemy z właściwym zdefiniowaniem fantastyki, fantasy i science fiction, uznałem więc za konieczne omówienie każdego z pojęć. W dalszej części rozpatruję osobę Andrzeja Pilipiuka jako zjawisko na rynku wydawniczym, podaję najważniejsze informacje z jego biografii, skupiam się także na poglądach, które demonstruje na kartach swych opowiadań i powieści. Na koniec zaznaczam, które z jego dzieł znalazły czytelników poza Polską.W rozdziale metodologicznym wgłębiam się w meandry operacji tłumaczenia – ukazuję całą złożoność tego procesu. Następnie, na podstawie badań przekładoznawców, Krzysztofa Hejwowskiego i Teresy Tomaszkiewicz, omawiam istotny aspekt udanego przekładu, techniki tłumaczeniowe, jak również najczęstsze błędy popełniane przez autorów tekstów docelowych.Najdłuższa część pracy, zatytułowana: "Pozorna prostota przekładu na inny język słowiański", to wnikliwa analiza problemów translatorskich w tłumaczeniu ukraińskim "Kronik Jakuba Wędrowycza". Jak się okazało, w przypadku Ukrainy, zjawisko dwujęzyczności wpływa negatywnie na pracę tłumaczy.W zakończeniu zaś zwracam uwagę na recepcję tłumaczonych tekstów z tego gatunku wśród ukraińskich odbiorców literatury fantasy, która w tym kraju dopiero się kształtuje, i na istotność kolejnych przekładów.Fantasy literature and science fiction in Poland have a large group of supporters, constantly expanding. The huge popularity of these genres provides high turnout on numerous organized conventions, such as Polcon or Pyrkon, abundance of copies in the book market, the existence of publishing houses specializing in the literatures of fantasy and science fiction, to mention just the Fabryka Slow. Writers such as Stanislaw Lem and Andrzej Sapkowski are mentioned among the largest and most important artists in the history of literature. When three years ago, I saw in one of the bookshops in Kyiv familiar cover of the "Kroniki Jakuba Wedrowycza", I was curious about the reception of amateur exorcist, a man from the frontier, in Ukraine. In Poland, the character of Jakub became a part of pop culture. Andrzej Pilipiuk by writing simple sentences, full of Russian, Ukrainian and dialectal inclusions, created a series of seven volumes, so that was among the most widely read Polish fantasy writers. I realised that translators have to face a big important task. Keeping in mind the specificity of the language of the original, they had to find a method for putting humour in a different way. In order to accurately test the effects of their work, I made the analysis of texts: the original and the translation.In the first chapter I make a terminological distinction. Still problems arise with the proper definition of fantasy and science fiction, so I found it necessary to discuss each of the notions. Later in the chapter I investigate Andrzej Pilipiuk as a phenomenon in the publishing market, here the most important information from his biography, focusing also on his views, which demonstrates on pages of his stories and novels. At the end I note which of his works have already been translated.In the methodological chapter I examine the meanders of translations by showing the complexity of this process. Then, based on the research of translation scholars, Krzysztof Hejwowski and Teresa Tomaszkiewicz, I discuss important aspect of a successful translation - translation theories, as well as the most common mistakes made by translators. The longest part of the work, entitled: "The apparent simplicity of translation into another Slavic language", is a careful analysis of problems of translation in the Ukrainian translation of the "Kroniki Jakuba Wedrowycza". As it turned out, concerning Ukraine, the phenomenon of bilingualism has a negative impact on the work of translators.At the end, I pay attention to the reception of translated texts of this genre among Ukrainian consumers of fantasy literature, which in this country is only emerging, and the importance of further translations